|
Fundacja Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich przygotowała plan Cmentarza Powązkowskiego w Warszawie z zaznaczeniem miejsc pochówków polskich Ormian oraz ich potomków i małżonków. Plan został opracowany w wersji papierowej i wersji wirtualnej na stronie Wirtualnego Archiwum Polskich Ormian www.archiwum.pl pod nazwą Cmentarze online -> Warszawa Stare Powązki.
Na stronie można m.in.:
- wyszukać nazwisko w wyszukiwarce (wyszukiwarka pokazuje także wyniki z innych cmentarzy, które dostępne są w serwisie Mogily.pl)
- zapoznać się ze spisem zmarłych Ormian i ich rodzin pochowanych na Starych Powązkach w Warszawie
- poznać dane biograficzne pochowanych
- obejrzeć fotografie nagrobków i pomników
- skorzystać z dokładnej mapy cmentarza – umożliwia on szczegółową lokalizację grobu wraz ze współrzędnymi GPS
- zapoznać się z życiorysami znanych Ormian i ich potomków.
- zapalić wirtualny znicz.
Plan powstał na podstawie inwentaryzacji cmentarnej, kwerendy archiwalnej oraz danych dostarczonych przez żyjących członków rodzin.
Przypominamy również, że na stronie Wirtualnego Archiwum Polskich Ormian jest wyszukiwarka nie tylko nazwisk, ale także inskrypcji.
Projekt wspólfinansowany ze środków Miasta Stołecznego Warszawy.
Hanna Kopczyńska-Kłos, Fundacja Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich
Już piąty wiek Ormianie są obecni w Warszawie. Wcześniej, od drugiej połowy wieku XIV, kupcy warszawscy i ormiańscy spotykali się na rynkach miast ruskich, zwłaszcza we Lwowie, stopniowo przyłączanych w tym czasie do Polski. Ta zmiana polityczna intensyfikowała migrację Ormian, bo wytwarzała atrakcyjną przestrzeń ekonomiczną. Jednak do roku 1526 Warszawa była tylko stolicą Mazowsza, prowincji peryferyjnej i czasowo niezależnej. Dopiero po ponownym jej zjednoczeniu z Polską nastąpiło włączenie miasta do tej przestrzeni. Od początku XVII wieku do schyłku XVIII wieku stało się ono rezydencją królewską i centrum politycznym państwa. Obecność Ormian w Warszawie uległa wtedy intensyfikacji. Zaopatrywali dwór i elitę w produkty Orientu tureckiego, perskiego i indyjskiego, przewozili tranzytem hurtowe ilości towarów do i z portu bałtyckiego w Gdańsku, prowadzili magazyny zaopatrujące armię polską, ubocznie świadczyli usługi translatorskie i kurierskie dla dyplomacji polskiej na dworach orientalnych. Początkowo na stałe osiedlali się w Warszawie tylko nieliczni Ormianie. Preferowali miasta na południowym wschodzie.
Gdy w 1672 roku Turcja przejściowo zajęła tamten region (Podole), uciekli miedzy innymi do Warszawy. Tu szybko zachodziła ich adaptacja: spokrewniali się z miejscowymi rodzinami, kupowali kamienice (także w najbardziej prestiżowym rynku Starej Warszawy), byli wybierani do władz miejskich, uczestniczyli w życiu towarzyskim i religijnym jako katolicy. Kilka rodów ormiańskich odegrało ważną rolę w procesach emancypacji mieszczaństwa polskiego pod koniec XVIII wieku. Niektórzy zbili wtedy fortuny na bankowości (Maciej Łyszkiewicz), przemyśle manufakturowym (Paschalis Jakubowicz, Jędrzej i Stanisław Rafałowiczowie), handlu (Manugiewiczowie, Nikorowiczowie) i wyspecjalizowanych usługach (modniarstwo Urszuli Łazarowiczowej). Otrzymywali nobilitacje, czyli włączenie do uprzywilejowanego stanu szlacheckiego. Inni najczęściej duchowni katoliccy, aktywizowali się jako literaci i pedagodzy (Józef Epifaniusz Minasowicz, Grzegorz Piramowicz). Zaangażowanie w życie polskie wzrosło w czasach rozbiorów Polski, jakie potem nastąpiły. Towarzyszyła temu dalsza asymilacja. Nastąpiła zmiana statusu społecznego (profesje inteligenckie, ziemiaństwo) i pierwsze kariery parlamentarne (deputowany Paschalis Jakubowicz, 1809; senator Mikołaj Jan Manugiewicz, 1825) oraz duchowne (biskupi rzymskokatoliccy Grzegorza Zachraisiewicz, 1809; Mikołaj Jan Manugiewicz, 1825).
Z wstępu do Ormiańskiej Warszawy, Krzysztof Stopka, Andrzej A. Zięba, Armen Artwich, Monika Agopsowicz, Warszawa 2012
W wielu zasłużonych dla Warszawy i dla Polski osobach spoczywających na Cmentarzu Powązkowskim płynęła krew ormiańska.
Warszawa przyjęła Ormian, tu mieszkali i pracowali, i tu zostali na zawsze.
|
Co obecnie 
