Fundacja Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich

Społeczność ormiańska od wieków zamieszkująca Polskę wykształciła swoją własną, oryginalną kulturę, różną nie tylko od kultury otaczających ją Polaków, Rusinów, Żydów i innych narodów, ale też wyróżniającą się na tle kultury ogólnoormiańskiej. Na powstanie tych odrębności wpływ miało względne odosobnienie geograficzne kolonii polskich Ormian, przemożne oddziaływanie kultury polskiej, a w okresie rozbiorowym – również niemieckiej, odrębności językowe (nieznajomość języka ormiańskiego, zastępowanego kipczackim, a potem polskim) oraz religijne (zwłaszcza po XVII-wiecznej unii z Kościołem katolickim). W ostatnich latach to bogate dziedzictwo polskich Ormian jest z powodzeniem popularyzowane wśród polskich odbiorców. Pozostaje jednak wciąż mało znane wśród Ormian na świecie, u których pokutuje nawet przekonanie, że polscy Ormianie całkowicie zaniknęli podczas II wojny światowej.

Tym bardziej cieszą inicjatywy popularyzujące kulturę i dziedzictwo polskich Ormian wśród odbiorców ormiańskich poza Polską. W tym numerze „Awedisu” piszemy m.in. o międzynarodowej wystawie dziedzictwa ormiańskiego w Giumri, gdzie obecne były również prace dokumentujące spuściznę polskich Ormian, zaprezentowane przez Ewę Abgarowicz. Gagik Parsamian informuje o zbliżających się niezwykłych wydarzeniach – wielkiej wystawie prac Teodora Axentowicza oraz Iwana Ajwazowskiego – wybitnych malarzy pochodzenia ormiańskiego, którą w czerwcu br. w Sopocie otworzą uroczyście prezydenci Armenii i Polski. Wystawa dzieł Axentowicza zostanie następnie zaprezentowana w ojczyźnie jego przodków – Armenii, co stanowi wydarzenie bez precedensu. W Hajastanie pamięta się też o innym wybitnym artyście wywodzącym się z polskich Ormian – kompozytorze Krzysztofie Pendereckim, którego dni niedawno obchodzono w Erywaniu.

Dbając z kolei o upowszechnienie wśród polskich Ormian wiadomości bliskich sercu chyba każdego Ormianina na globie, rozpoczynamy publikację cyklu sylwetek ormiańskich bohaterów narodowych. W tym numerze – wzruszającą sylwetkę wielkiego Howsepa Emina kreśli Piruza Mnacakanian.

Ponadto, wspominamy 26. rocznicę zbrodni w Sumgaicie – jednej z najświeższych ran zadanych narodowi ormiańskiemu, odnotowujemy ożywienie religijne w polskiej wspólnocie ormiańskokatolickiej, piszemy o zapomnianym wartapecie Stefanie Wartanowiczu Lehacym, którego grób znajduje się w Eczmiadzynie oraz idziemy śladem św. Nersesa Sznorhalego w Kutach.

Zapraszamy do lektury. Osiemnasty numer „Awedisu” dostępny jest również na stronie internetowej www.awedis.ormianie.pl.