Prowadzone przez Fundację Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich Archiwum Polskich Ormian jest przenoszone z dotychczasowych pomieszczeń piwnicznych przy ul. Dewajtis do położonego w samym centrum Warszawy przestronnego lokalu przy ul. Zgoda 4. Nowa siedziba jest lepiej przystosowana do potrzeb archiwum oraz osób z niego korzystających. Zarząd Fundacji apeluje o pilną pomoc  w dokończeniu przeprowadzki i w wyposażaniu pomieszczeń w sprzęty biurowe i regały.

Ewa Abgarowicz, prezes Fundacji, tel. kom. 606 784 928, tel. 22 794 80 80

Na przełomie września i października tego roku Archiwum Polskich Ormian prowadzone przez Fundację Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich przenoszone będzie z tymczasowego lokalu do takiego, który jest lepiej dostosowany do potrzeb archiwum oraz osób pracujących w nim i odwiedzających, z trudno dostępnych Bielan do centrum Warszawy!
Aby można było się w nim ulokować konieczne jest przeprowadzenie części prac adaptacyjnych zalecanych przez archiwistów–konserwatorów, które polegać będą między innymi na oklejeniu szyb foliami, wyłożeniu podłogi wykładziną, wymianie drzwi w pomieszczeniach magazynowych, malowanie, itp. Wszystko to po to, żeby zapewnić odpowiednie warunki przechowywania zbiorów. Chcielibyśmy zrobić wszystko we wrześniu, by na przełomie września i października zorganizować przeprowadzkę (żeby nie płacić za dwa lokale). To będą prace wykonane własnymi siłami i środkami.
Przy przeprowadzce potrzebna będzie pomoc – przy pakowaniu i samej przeprowadzce. Wolontariusze są bardzo mile widziani. 

Լեհաստանի հայ համայնքը կանգնած է «փորձության» առջև: Ապրիլի 1-ին սկսվել է Ազգային Համընդհանուր Մարդահամար և Բնակահամար: Արդյունքները կորոշեն Լեհաստանում հայ համայնքի պաշտոնական թիվը հաջորդ տասնամյակների համար: Ընդունենք այն որպես լեհական պետության կազմում մեր մշտական ներկայությունը ամրագրելու և 2011 թ. Լեհաստանում հայերի վերաբերյալ տեղեկատվության ձեռք բերման եզակի հնարավորություն: Մարդահամարի հարցաթերթիկը, որը կատարելագործված է 2002 թ. համեմատ, թույլ կտա մեզ նշելու հայկական մեր ինքնությունը անկախ այն փաստից, թե մեր նախնիները Լեհաստան են ժամանել հինգ, հիսուն թե հինգ հարյուր տարի առաջ: Այսպիսով  «Հաշվառվե՛նք»  ինչպես համատեղ աննախադեպ կոչ նամակով հանդես են գալիս Լեհաստանում գործող հայկական բոլոր կազմակերպությունները:

Սակայն ապրիլը հայերի համար նախ և առաջ մտորումների եւ ազգային հիշողության ամիս է: 2011 թ. առանձնահատուկ տարի է, քանզի մեկ օրում խորհրդավոր կերպով միաձուլվել են Հարության տոնի ուրախությունն ու անցյալ դարի սկզբին հայ ժողովրդին պատուհասած Մեծ Եղեռնի` մեծ ողբերգության ցավը: «Աւետիսի» համարում տեղեկացնում ենք հոբելյանական միջոցառումների մասին, իսկ Հայտնության նախօրեին կուղևորվենք դեպի Հայաստան: Ու՞ր են ռազմի շեփորի ձայն, թմբուկների շաչն ու շառաչ, - Օմար Խայամի հավերժական տողերով է դիմում Կլոդ Անետը: Հատկապես խորհուրդ ենք տալիս կարդալ թուրք պատմաբան Հալիլ Բերկտայի հետ զրույցը: Նա խոսում է հայերի համար առավել ցավոտ` թուրքական ժխտողական քաղաքականության վերանայման հույսի մասին:

Քանի որ մեկ տարի է անցել Լեհաստանում հայ-կաթողիկե ծիսակարգով ծխական համայնքի նոր կառույցի ստեղծումից, ներկայացնում ենք ծխական քահանաներից մեկի հետ զրույցը:  Քահանա Տադեուշ Իսակովիչ-Զալեսկին խոսում է հարավային Լեհաստանում հայ համայնքի վիճակի և վերջին ձեռքբերումների մասին: Տվյալ համարում նախատեսել էինք ներկայացնել նաև Վարշավայից քահանա Արթուր Ավդալյանի հետ զրույցը, որը, սակայն, ցանկություն չհայտնեց զրուցել մեր ամսագրի հետ:

Բացի այդ Երևանից Յակուբ Օշիեցկին հաղորդում է Երևանի նախկին քաղաքապետի հետ կապված միջադեպի մասին, պրոֆ. Արա Սայեղը մանրակրկիտ կերպով հաշվարկում է հայկական Մեծ Պահքի կիրակին: Յակուբ Կոպչինսկին նկարագրում է Հայ Առաքելական եկեղեցու պատարագը, իսկ Ռոմանա Օբրոցկան գովերգում է հայկական հյուրասիրությունը:

Հրավիրում ենք ընթերցանության: «Աւետիսի» վեցերորդ համարը հասանելի է www.awedis.ormianie.pl. կայքէջում:

Ukazał się kolejny, jesienny numer "Awedisu". W Słowie od redakcji czytamy:

Sierpień 2010 roku okazał się miesiącem pożegnań. Niemal równocześnie odeszło kilku zasłużonych członków naszej społeczności. Zatrzymajmy się przy Nich na chwilę. Skłońmy głowy przed Ich niezwykłymi, bogatymi życiorysami. Uśmiechnijmy się do Ich umiłowania ormiańszczyzny. Ale też zastanówmy się, czym wypełnić pustkę, która po Nich została…

Nie zapominajmy przy tym o kolejnych pokoleniach pasjonatów kultury ormiańskiej. Grupa takich zapaleńców zdecydowała się na rzecz niezwykłą – zaznaczyć ormiańską obecność pod Grunwaldem w 600. rocznicę bitwy. Ten z pozoru szalony pomysł nie tylko wcielili w czyn, ale też zamienili w pełen sukces, przy okazji dobrze się bawiąc. W tym numerze „Awedisu” publikujemy obszerną relację z pól grunwaldzkich, głos oddając Szymonowi Lechacemu i Panu na Taczowie – Adamowi Domanasiewiczowi.

Warta odnotowania jest też konferencja naukowa zorganizowana z okazji jubileuszu Ormiańskiego Towarzystwa Kulturalnego. To najstarsze istniejące stowarzyszenie grupujące polskich Ormian i ich sympatyków obchodzi 20. rocznicę powstania. Na przestrzeni lat rozwinęło bujną działalność edukacyjną i popularyzatorską oraz, co ważne, aktywnie ją podtrzymuje. Oby tak dalej!

Ponadto Manana Jaworska podsumowuje wakacyjne badania sytuacji Ormian w Iranie, prof. Andrzej Pisowicz rozprawia się z ormiańskimi imionami, dr Paweł Nieczuja-Ostrowski dokłada swój głos w dyskusji nad obecnością Ormian pod Grunwaldem, a ormiańskie gospodynie przedstawiają wszystko, co chcemy wiedzieć o chorucie (a boimy się zapytać).

Zapraszamy do lektury. Czwarty numer "Awedisu" dostępny jest w Ormiańskiej Bibliotece Cyfrowej FKiDOP.

Ukazał się kolejny, zimowy numer "Awedisu". W Słowie od redakcji czytamy:

Trzymają Państwo w rękach piąty numer naszego czasopisma, zatem jesteśmy razem już ponad rok. Z tej okazji Redakcja dziękuje za życzliwość, której doświadczyła od Czytelników i  której wciąż odbiera nowe dowody. Szczególnie wdzięczni jesteśmy za Państwa uwagi i opinie na temat „Awedisu”, gdyż pozwalają one nieustannie zmieniać pismo na lepsze.

W bieżącym numerze nowością są dwie stałe rubryki – „Widziane z Erywania”, czyli armeńska korespondencja młodego naukowca Jakuba Osieckiego, oraz „Z Posłańca Św. Grzegorza” – swoisty wehikuł czasu, który przeniesie Państwa w przedwojenny świat polskich Ormian. Niestety, nie wszystkie zachodzące zmiany są zmianami na lepsze. Z wielkim żalem publikujemy ostatnie spośród felietonów prof. Andrzeja Pisowicza z cyklu „Didaskalia armenistyczne”. Decyzja Autora podyktowana jest innymi obowiązkami, jednak nie tracimy nadziei, że „Didaskalia” wrócą na nasze łamy.

Okres Świąt Bożego Narodzenia to znakomita okazja, żeby przypomnieć o oryginalnych bożonarodzeniowych zwyczajach Ormian polskich. Dlatego na spotkanie z – nomen omen – awedisami zaprasza Zbigniew Kościów, a Mikołaj Mojzesowicz w przedwojennym artykule barwnie opisuje Boże Narodzenie u Ormian w Kutach.

Kto jednak nie lubi marznąć, może westchnąć do upalnego, kuckiego sierpnia, czytając zapowiadaną w poprzednim numerze relację z letnich obozów wolontariackich dla ratowania cmentarzy ormiańskich na Kresach Wschodnich, lub pocieszyć się opisywanym przez Edgara Broyana ociepleniem w stosunkach polsko-armeńskich.

Ponadto otwiera się Wirtualne Archiwum Polskich Ormian, prof. Ara Sayegh przybliża słynny zwyczaj madagh, a prof. Krzysztof Stopka zaprasza na XVI-wieczne ormiańskie pyrogi, choć nie ręczy za ich smak.

Zapraszamy do lektury. Piąty numer "Awedisu" dostępny jest w na stronie internetowej www.awedis.ormianie.pl.

Լույս է տեսել «Աւետիսի» հերթական, իններոդ համարը: Խմբագրական կազմի խոսքում կարդում ենք.

Ընթերցողին ենք հանձնում «Աւետիսի» ձմեռային, տոնական համարը: Հուսով ենք, որ այն կկարդաք ընտանեկան մթնոլորտում` բազում հայկական Սուրբ Ծննդյան սեղանների շուրջ:

Չնայած մեր ամսագրի շատ հատվածներ նվիրված են հայկական անցյալին, որով մենք այդքան հպարտ ենք և որի մասին հիշողությունը պետք է փայփայենք` այնուամենայնիվ տեղին է, որ հույսով հայում ենք ապագային: Այդ պատճառով ուրախացնում է մեզ հայ երիտասարդների նախաձեռնությունը, ովքեր վերաստեղծեցին Հայ երիտասարդական միությունը (նախորդը գործել է 2005-2006 թթ.) և կազմակերպում են նոր հանդիպումներ ողջ Լեհաստանից ժամանած իրենց հասակակիցների համար:

Քանի որ տարեվերջը ամփոփումների ժամանակ է, «Աւետիսի» այս համարում մեծ տեղ ենք հատկացնում լեհահայերի համար կարևոր իրադարձություններին, տարեկան միջոցառումներին` հայկական գերեզմանները փրկելու նպատակով դեպի Կրեսներ արշավներին, ինչպես նաև Գլիվիցեի Հայկական Օրերին: Ներկայացնում ենք նաև պրոֆ. Քշիշտոֆ Ստոպկայի հետ զրույցը:

Շատ հարցեր, որ ստանում ենք, վերաբերում են հայկական ազգանունների գրելաձևի խնդրին: Տեղեկացնում ենք, որ այս խնդրի համակարգման նպատակով պրոֆ. Անդժեյ Պիսովիչի անգնահատելի խորհրդով, որոշել ենք կիրառել լեհական տառադարձությունը (այսինքն, պարզ ասած` հնչյունային): Կարծում ենք` կարևոր է, որ լեհախոս Ընթերցողը կարողանա պատշաճ կերպով կարդալ տվյալ ազգանունը: Մինչդեռ անգլերեն տառադարձությունը, որը պարտադիր կիրառվում է հայկական անձնագրերում (հայերեն լեզվով գրության կողքին), մեզ ամենևին անհրաժեշտ չէ, ավելին` օտար է լեհերենին: Միայն բացառիկ` շահագրգիռ անձի ցանկության դեպքում պահպանում ենք այլ ուղղագրություն: Մեր տառադարձությունը դեռ կատարելագործում ենք, այդ պատճառով սկսած ընթացիկ համարից որոշեցինք Հայ Առաքելական եկեղեցու սպասավոր քհ. Տաճատի ազգանունը  գրառել  Caturian  (եւ ոչ թե անգլերեն տառադարձությամբ` Tsaturyan):

Բացի այդ Վիեննայից Մխիթարյան հայրերը տեղեկացնում են իրենց միաբանության հիմնադրման 200-ամյակի տոնակատարությունների մասին, Մոնիկա Ագոպսովիչը ներկայացնում է Վիկի.Հայեր ծագումնաբանական կայքը, իսկ Ռոմա Օբորցկան Հայկական ուտեստների պատրաստման միջցամաքային բարձրագույն դպրոցի հավաքից իր հաղորդման մեջ եզրահանգում է, որ սերը դեպի հայկական խոհանոցը սահմաններ չի ճանաչում: 

Հրավիրում ենք ընթերցանության: «Աւետիսի» իններոդ համարը հասանելի է www.awedis.ormianie.pl. կայքէջում:

  Խմբագրական կազմի խոսքում կարդում ենք.
Վերջին ժամանակներս հագեցած էին լեհահայերի համար կարեւոր իրադարձություններով: Անկասկած ամենավեհը  արքեպիսկոպոս Յուզեֆ Թեոդորովիչի` երկար սպասված  վերաթաղումն էր, ում աճյունը վերադարձավ Լվովի Պաշտպանների գերեզմանատուն` համաձայն իր վերջին կամքի: Լվովում իրենց արքեպիսկոպոսին, ի թիվս այլոց,  հրաժեշտ տալու էին եկել նաև լեհահայերը, ովքեր ուխտագնացություն էին կազմակերպել դեպի Հավերժ հավատարիմ քաղաք Լեհաստանի տարբեր քաղաքներից: Այդ արտասովոր արշավի մասին է հաղորդում Բոգդան Կասպրովիչը:

Բոլոր նրանց, ում հուզում է  Լեհաստանում հայ  համայնքի միասնությունը, խորհուրդ ենք տալիս ուշադրություն դարձնել բարեկամության փոխադարձ քայլերին, որը կատարում են  Հայ Առաքելական և հայ –կաթողիկե եկեղեցիների հոգևորականները: Հայոց ցեղասպանության տարելիցի առթիվ համատեղ Լռության  երթը, գլիվիցյան խաչքարի բացման  էկումենիկ արարողությունը, Լվովի հայկական տաճարում լեհահայերին նվիրված Սուրբ Պատարագը եւ փոխադարձաբար արված բարեկամական հայտարարությունները կազմում են ներդաշնակ եւ շատ խոստումնալից մի ամբողջություն: Այս համատեքստում խորհուրդ ենք տալիս Գլիվիցեից և Վարշավայից արված նյութերը, ինչպես նաև Հայ Առաքելական եկեղեցու հոգևոր սպասավոր հայր Տաճատ աբեղա Ծատուրյանի հետ հարցազրույցը:

Գլիվիցեի հայկական եկեղեցում վերածնվում է սբ. Անտոնիին նվիրված տոնակատարության (հունիսի 13) կուտյան  ավանդույթը: Իսկ մենք Ստանիսլավ Դոնիգևիչի և Սարգիս Տեր Էգուլյանի հետ ուղևորվեցինք նախապատերազմյան Կուտի` սեփական աչքերով տեսնելու, թե ինչպես էր հնում:

Բացի այդ Յակուբ Օշիեցկին Երևանից մտորում է Լեռնային Ղարաբաղի ապագայի վերաբերյալ, պրոֆ. Արա Սայեղը այցելել է Հայաստան ու ոգեւորությամբ նկարագրել 18-ամյա Արմանի մկրտությունը,  Ռոմա Օբրոցկան  այցելել է Գալինա Ասատրյանին Վրոցլավի  «Արմինե» ռեստորանում:

Հրավիրում ենք ընթերցանության: «Աւետիսի» յոթերորդ համարը հասանելի է www.awedis.ormianie.pl. կայքէջում:

Ավելի շատ նորություններ, առաջիկա միջոցառումների հայտարարություններ` հիմնականում երկու լեզուներով: Ընթերցողների ակնկալիքներին ու կարիքներին ընդառաջ գնալով` «Աւետիսը» ենթարկվում է փոփոխությունների:

Վերջին ամիսների թերեւս առավել մեծ նշանակություն ունեցող իրադարձությունը Լեհաստանի հայերի կողմից Սկևռայի Ավետարանի նմանահանության նվիրաբերումն էր Երևանի հայտնի Մատենադարան ինստիտուտին: Այսպիսով, շեշտվում էր, որ լեհահայոց հայկական ժառանգությունը կազմում է հայ մշակույթի անբաժան մասը: 

Լեհաստանում բնակվող շատ հայեր բախվում են իրավական չկանոնակարգված կարգավիճակի հետ: Ուստի հույժ կարեւոր է օտարերկրացիների համար գալիք համաներման մասին տեղեկատվության լայն մասսայականացումը, որը վերջին 20 տարիների ընթացքում հայտարարվածների շարքում առավել ազատակամն է: Դա նրանց համար բնականոն կյանքի իրական հնարավորություն է նոր հայրենիքում:

Լեհահայոց ժառանգությունը մեզանից շատերի համար հայկական ծագման պարծանքի անսպառ առիթ է: Այն չի հակասում լեհական հայրենասիրությանը, ինչն առնվազն հաստատում է «Անհայտ զինվորի մոր» կերպարը: Հենց լեհահայ Յադվիգա Զարուգիեվիչովան էր, որ ընտրեց մասունքներից մեկը, որը ամփոփվեց լեհերի համար առանձնահատուկ նշանակություն ունեցող` Անհայտ զինվորի գերեզմանում: Քչերին հայտնի այս փաստը հիշատակման արժանացավ` հուշատախտակի ձևով ամրացվելով ազգային հիշողության տվյալ վայրի հարևանությամբ:

Բացի այդ Յակուբ Օշիեցկին Երեւանից անդրադառնում է Հայաստանի անկախության 20- ամյակին, Արմեն Արտվիխը հաղորդում է Վրոցլավի հայկական մեծ ցուցահանդեսի մասին, քհն Ցեզարի Աննուսեվիչը բացահայտում է, թե ինչն է միավորում կաթողիկոս Գարեգին II-ին Գդանսկի Սուրբ Պողոս-Պետրոս եկեղեցու հետ, իսկ Բոգդան Քշիշտոֆովիչը առաջարկում է ժամանակի մեջ ճանապարհորդություն դեպի Լվովի «Mons Pius» բանկ:

Հրավիրում ենք ընթերցանության: «Աւետիսի» ութերորդ համարը հասանելի է www.awedis.ormianie.pl  կայքէջում:

1512 թ. Վենետիկում Հակոբ Մեղապարտը լույս ընծայեց 124 թերթանոց պատկերազարդ հայկական առաջին տպագիր գիրքը: Այս տարի նշում ենք այդ իրադարձության 500 ամյակը` տոնելով Հայկական Առաջին Գրքի Տարին: Այդ առիթով ՅՈՒՆԵՍԿՈՆ Երևանը հռչակեց Գրքի Համաշխարհային մայրաքաղաք: Աշխարհով մեկ տեղի են ունենում ցուցահանդեսներ, թեմատիկ գիտաժողովներ, հայ գրչությանն ու մշակույթին նվիրված գործնական պարապմունքներ:

Այդ իրադարձությանը ընդարձակ կերպով անդրադառնում է Արա Սայեղը իր հոդվածում և քանի որ փափագում ենք, որպեսզի Հայ Գրքի տոնին մասնակից լինեն Ընթերցողների հնարավորինս լայն շրջան, խրախուսում ենք սովորել հայոց այբուբենը: Տասներեքերորդ էջին Դուք կգտնեք այբուբենի ձեռնարկ, որը խորհուրդ ենք տալիս պահպանել և օգտվել:

Լեհահայ հասարակության ուշադրությանը արժանի են նաև երկու այլ կարևոր իրադարձություններ` վերջերս ավարտված համաներման գործընթացն ու նախորդ տարվա մարդահամարի արդյունքների սպասվելիք հայտարարումը: Համաներումը թույլ կտա Լեհաստանում բնակվող մեր հարյուրավոր հայրենակիցներին “դուրս գալու ստվերից”: Այսպիսով, համաներման համար դիմողների հայտերի և մարդահամարի տվյալների  հիման վրա կհաջողվի մոտավոր նշել լեհահայերի թիվը: Մինչայժմյան տվյալները խիստ տարբեր էին: Այս խնդրի շուրջ կտեղեկացնենք “Աւետիսի” հերթական համարում: Կենտրոնական Վիճակագրական գրասենյակը (լեհ.` GUS) խոստանում է տվյալների մոտալուտ հրապարակում: 

Բացի այդ, տեղեկացնում ենք Հայոց ցեղասպանության տարելիցի այս տարվա միջոցառումների մասին, վկայակոչում ենք հանգուցյալ տիկին Աննա Ստեֆանովիչի և պարոն Տադեուշ Կուրայի հիշատակը: Բոգդան Կասպրովիչը բացահայտում է քհն Կարոլ Բոլոզ Անտոնևիչի կյանքի անհայտ դրվագ, իսկ Աննա Աբրահամովիչը Ռոմանա Օբրոցկայի միջոցով կոչ է անում.«Ստենիու, չկորցնես այդ հատիկը»:

Հրավիրում ենք ընթերցանության: «Աւետիսի» տասնմեկերորդ համարը հասանելի է www.awedis.ormianie.pl . կայքէջում: