|
Ներկայումս
|
13.07.2017. |
|
Խմբագրի սյունակում կարդում ենք.
«Արդեն հոբելյանական տարվա կեսն է, ինչ լեհահայ համայնքի ձևավորման 650-ամյակը (1367-2017 թթ.), և Հայաստանի և Լեհաստանի միջև հաստատված դիվանագիտական հարաբերությունների 25-ամյակը (1992-2017 թթ.)։
Միջոցառումները, որ կազմակերպվել են այս առիթով իրոք շատ-շատ են, իսկ մենք դեռ կես տարի ունենք առջևում։ Իհարկե, մեր թերթի էջերում բոլոր միջոցառումները մանրամասնորեն լուսաբանելու համար տեղ չի գտնվի և ամեն անգամ ընտրում ենք դրանցից մի քանիսը, սակայն նույնիսկ այս դեպքում տեսանելի է թե ինչ թափով ու ինչ լայնածավալ են այդ միջոցառումները, որոնք անցկացվում են Լեհաստանի ամենատարբեր քաղաքներում և նույնիսկ Հայաստանում։ Այդ ուրախ միջոցառումների ժամանակ մեկ է, չենք կարող մի պահ դադար չառնել ու չհիշել մյուս՝ տխուր առիթները՝ Հայոց ցեղասպանության 102-րդ տարելիցը։ Ամեն տարվա նման լեհահայ համայնքներում կազմակերպվեցին երթեր և մատուցվեցին պատարագներ՝ հիշելու անմեղ զոհերին։ Նայելով և ուրախ և ցավալի անցյալին՝ հայացքներոս ուղղում ենք դեպի ապագա։ Մեզնից է կախված, թե ինչ կգրեն հաջորդ 650 տարում լեհահայերի մասին։
|
|
21.06.2017. |
|
Zapraszam na najbliższe msze św. ormiańskokatolickie:
25 czerwca 2017 r., godz. 11.00 – kaplica św. Barbary w Warszawie
9 lipca 2017 r., godz. 11.00 – kaplica św. Barbary w Warszawie
Z modlitwą – ks. Józef Naumowicz
Fundacja Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich zaprasza na spotkanie 25 czerwca po mszy św. (około g. 13.00) do siedziby Fundacji przy ul. Zgoda 4 lok. 16 (III p.) na pokaz zdjęć z pielgrzymki do Ziemi Świętej, jaką w marcu tego roku odbyła jedna z parafianek. Swój uzupełniający komentarz obiecał ks. Józef Naumowicz.
Na zdjęciach uwiecznione są napotkane ormiańskie ślady, jakich w Ziemi Świętej wiele. Tradycyjnie spotkamy się przy herbatce i słodkim "co nieco".
|
|
11.04.2017. |
Z przyjemnością informujemy, że nasza Fundacja przystępuje w tym roku do projektu dofinansowanego przez Miasto Stołeczne Warszawa, związanego z identyfikacją jak największej liczby Ormian lub osób o korzeniach ormiańskich, które zostały pochowane na Starych Powązkach w Warszawie. Ponieważ po wydaniu książki „Ormiańska Warszawa” – gdzie zidentyfikowano 18 nagrobków i pomników takich osób – napłynęły do nas nowe uzupełnienia, pragniemy wspólnym wysiłkiem doprowadzić do zlokalizowania około 100 miejsc pochówku. Docelowo zamierzamy opublikować plan Starych Powązek z zaznaczeniem interesujących nas kwater wraz z dokładnym opisem ich lokalizacji, a nawet podaniem koordynat GPS. Wzbogacimy także naszą stronę internetową Wirtualne Archiwum Ormian Polskich o nową wyszukiwarkę umożliwiającą odnalezienie informacji oraz obejrzenie fotografii nagrobków. Na www.Wiki.Ormianie powstaną także nowe biogramy niektórych zmarłych spoczywających na Powązkach. Bardzo liczymy na Państwa wsparcie i prosimy o nadsyłanie wszystkich informacji, które pomogłyby nam zidentyfikować jak największą ilość osób pochowanych na warszawskim cmentarzu.
Kontakt:
Ten adres email jest ukrywany przed spamerami, włącz obsługę JavaScript w przeglądarce, by go zobaczyć
|
|
06.04.2017. |
Խմբագրի սյունակում կարդում ենք. «2017 թ. լեհահայ համայնքի համար երկու կարևոր հոբելյան ունենք՝ լեհահայ համայնքի ձևավորման 650-ամյակը, որի սիմվոլ է հանդիսանում Կազիմիր Մեծ թագավորի կողմից հայ եպիսկոպոս Գրիգորին տրված արտոնության հրամանագիրը և Հայաստանի և Լեհաստանի միջև հաստատված դիվանագիտական հարաբերությունների 25-ամյակը։ Այդ երկու հոբելյանական տոները նշվել և դեռ նշվելու են շատ ու շատ այլ միջոցառումների տեսքով, որոնք կկազմակերպվեն լեհահայ համայնքներում հայկական հասարակական կազմակերպությունների և Հայաստանի դեսպանատան նախաձեռնությամբ։ Ավետիսի այս համարում կպատմենք լեհահայ համայնքի ներկայացուցիչների Լեհաստանի նախագահ Անդժեյ Դուդայի հետ հանդիպման մասին և Կրակովում և Վրոցլավում կայացած միջոցառումների մասին, որոնք 650-ամյակի տոնակատարության սկիզբ հանդիսացան։ Կպատմենք նաև նախատեսված մի շարք այլ միջոցառումների մասին, որոնք կանցկացվեն տարվա ընթացքում։
Սա արդեն «Ավետիս»-ի 30-րդ համարն է։ Մեր թերթը լույս է տեսնում արդեն 8 տարի՝ բազմաթիվ մարդկանց տքնաջան աշխատանքի շնորհիվ։ Հույս ունենք, որ այդ ջանքերը արդարացված են, քանզի լեհահայերի մասին տեղեկատվությունը մեծանում է և արագորեն տարածվում է։ Ջանում ենք, որ մեր լսարանը հնարավորինս մեծ լինի։ Կարևոր է ամեն մի ընթերցված հոդվածը և կարևոր է դրա հետագա տարածումը։ Շնորհակալ ենք, որ մեր ընթերցողները մեզ հետ են և հույս ունենք, որ կմնաք մեզ հետ ապագայում։ Հրավիրում եմ ընթերցելու Ավետիսի 30-րդ համարը նաև համացանցում՝ մեր կայքէջն է՝ www.awedis.ormianie.pl »։
|
|
05.04.2017. |
Dzięki temu, że Archiwum Polskich Ormian może korzystać ze Zintegrowanego Systemu Informacji Archiwalnej (ZoSIA) Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych – który stworzony został przez Narodowe Archiwum Cyfrowe dla, przede wszystkim, archiwów państwowych w Polsce - to może też prezentować swoje ewidencje i zasoby na portalu www.szukajwarchiwach.pl.
Warunkiem prezentowania skanów jest przygotowanie ich w odpowiednim standardzie. Dzięki dotacji Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych zeskanowane zostały, zgodnie z obowiązującymi standardami, wszystkie księgi metrykalne i księgi zapowiedzi przedślubnych z ormiańskich parafii na Kresach, przechowywane w Archiwum Polskich Ormian, nad którym pieczę sprawuje Fundacja Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich. Przed skanowaniem wszystkie księgi zostały przygotowane przez konserwatora.
|
|
Czytaj całość
|
|
31.12.2016. |
W 2016 r. Fundacja zrealizowała szereg prac o charakterze historycznym, genealogicznym i archiwistycznym, m.in.:
- zostały zindeksowane dwie księgi metrykalne pochodzące z dawnych parafii ormiańskokatolickich na Kresach: księga chrztów 1783-1834 z parafii w Stanisławowie oraz księga zapowiedzi 1861-1915 z parafii w Czerniowcach. Indeksy ksiąg zostały zamieszczone w wyszukiwarce Wirtualnym Archiwum Polskich Ormian w zakładce "Księgi metrykalne". Do każdego rekordu indeksu dołączony został odpowiedni fragment cyfrowy księgi, tak, że każdy użytkownik może osobiście zapoznać się z oryginałem wpisu.
- zweryfikowano także indeksy kilku ksiąg pochodzących ze Stanisławowa, dodając w indeksach transkrypcję oryginalnych tekstów łacińskich, które obecnie pojawiają się w wyszukiwarce obok tłumaczenia na język polski.
- na stronie www.skarbnica.ormianie.pl pojawiły się drzewa trzech rodów ormiańskich: Romaszkanów, Krzysztofowiczów i Jakubowiczów.
- na stronie www.skarbnica.ormianie.pl dostępna jest mapa szematyzmów kościoła ormiańskokatolickiego w Polsce z lat 1843-1941
- kontynuowano prace archiwistyczne oraz ewidencyjne w Zintegrowanym Systemie Informacji Archiwalnej (ZoSIA –ogólnopaństwowy system ewidencji archiwaliów); inwentarze niektórych zespołów akt przechowywanych w Archiwum Polskich Ormian dostępne są na www.szukajwarchiwach.pl
- wszystkie księgi metrykalne i zapowiedzi znajdujące się pod opieką Fundacji, zostały profesjonalnie zdigitalizowane w standardzie pozwalającym na dołączenie fotografii na stronie www.szukajwarchiwach.pl
- zdigitalizowano i zewidencjonowano w ZoSIA wszystkie obrazy, znajdujące się pod opieką Fundacji; inwentarz „Zbioru obrazów” dostępny jest na www.szukajwarchiwach.pl, wizerunki dzieł na stronach Fundacji w zakładce Galeria obrazów
- opracowano, opisano i zewidencjonowano kolejną część fotografii (kilkaset)
- księgi metrykalne i zapowiedzi zostały poddane konserwacji zabezpieczającej, wykonano pełną konserwację rękopisu pochodzącego z połowy XVII wieku
- scalono zbiory pozostające pod pieczą Fundacji – z Gdańska została przetransportowana, przechowywana tam do tej pory, dalsza część tzw. Biblioteki Stanisławowskiej; zbiory zostały poddane fumigacji oraz zewidencjonowane w systemie ZoSIA
- zakupiono niezbędne materiały archiwizacyjne (teczki, pudła)
- pozyskano m.in. kopie zachowanych ksiąg metrykalnych z ormiańskokatolickiej parafii w Śniatynie
- trwają starania mające na celu wpisanie „Ewangeliarza ze Skewry” na listę Programu UNESCO Pamięć Świata – przygotowano wniosek merytoryczny
Wszystkie prace zostały wykonane dzięki dofinansowaniu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych.
|
|
31.12.2016. |
Mamy nadzieję, że tłumaczenie pomoże w poszukiwaniach genealogicznych i odkrywaniu rodzinnych historii.
Materiały udostępniamy na licencji CC BY-SA.
|
|
30.12.2016. |
|
Zostały one przygotowane przez Hannę Kopczyńską-Kłos z Fundacji Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich jako część projektu Od indeksacji ormiańskokatolickich ksiąg metrykalnych do poznania historycznych społeczności ormiańskich, zrealizowanego dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Prócz tego, powstały trzy biogramy: barona Jakuba Romaszkana (1843-1922), właściciela Horodenki, Heleny Romaszkanowej z Petrowiczów 2v. Cieńskiej (1850-1938) i Romana Krzysztofowicza (1909-1991).
Wszystkie materiały są udostępnieniu na licencji CC BY-SA. Wszelkie zapytania i informacje kierować prosimy na adres mail:
Ten adres email jest ukrywany przed spamerami, włącz obsługę JavaScript w przeglądarce, by go zobaczyć
|
|
18.12.2016. |
|
Լույս է տեսել «Աւետիսի» քսանիններորդ ձմեռային համարը: Խմբագրական կազմի ուղերձում ասված է.
Շուտով կավարտվի 2016 թվականը: Հնարավոր չէ թվարկել այս տասներկու ամիսների ընթացքում հայկական թեմայով կազմակերպված բոլոր միջոցառումներն ու հանդիսությունները, որոնց քանակը, ինչպես հաճախ ենք նշում, տարեցտարի ավելանում է: Աստիճանաբար մեծ թիվ են կազմում համերգներն ու հանդիպումները, դասախոսություններն ու այցելությունները, կրոնական բնույթի միջոցառումները: Այս տարվա իրադարձություններից, անշուշտ, հիշարժան էին (ժամանակագրական կարգով)՝ Լեհաստանի հայերի առաջին համաժողովը (մայիսին) և Լեհահայոց մշակույթի և ժառանգության հիմնարկության 10-ամյակը (նույնպես մայիսին), Հռոմի պապ Ֆրանցիսկոսի այցը Հայաստան (հունիսին) և նրա ժամանումը Լեհաստան Երիտասարդության համաշխարհային օրվա կապակցությամբ (հուլիսին. հավելենք, որ այդ առիթով Լեհաստան էր ժամանել ավելի քան 300 հայ), ինչպես նաև Հայաստանի անկախության 25-ամյակը (սեպտեմբերին):
Գալիք միջոցառումների առումով հիշեցնենք, որ 2017 թ.-ին նախատեսվում են Լեհաստանում հայ համայնքի 650-ամյակի տոնակատարություններ: Այդ հոբելյանի խորհրդանիշը հայոց արքեպիսկոպոսին Կաժիմիեժ Մեծի շնորհած 1367 թ.-ի փաստաթուղթն է: Արդյոք 650 տարի առաջ հայե՞րը եկան Լեհաստան: Իրականում այդ Լեհաստանի սահմանները ընդարձակվեցին մինչև այն տարածքները, որոնք բնակեցված էին հայերով: Ավելի քան երկու տասնամյակ առաջ՝ 1340 թ.-ին, քաղաքական վակուումի իրավիճակում Կաժիմիեժ Մեծը ձեռնարկեց Լեհաստանի պատմության տեսանկյունից խիստ կարևոր քայլ, այն է՝ Կարմիր Ռուսիայի նվաճումը Լվովի, Հալիչի և այլ տարածքների հետ միասին, որտեղ արդեն բնակություն էին հաստատել հայերը: Սկզբնական շրջանում լեհական կառավարման տարիները անկայուն բնույթ էին կրում, որոնք ամրապնդվեցին միայն XIV դարի վերջին: Այնուամենայնիվ լեհահայերին առնչվող լեհական ամենահին փաստաթղթերը հենց Կաժիմիեժ Մեծի թագավորության տարիներին են տրվել: 2017 թ.-ին «Աւետիս»-ի էջերին անշուշտ բազմիցս կանդրադառնանք լեհ-հայկական պատմական այդ անցյալին:
Հրավիրում ենք ընթերցանության: «Աւետիսի» քսանիններորդ համարը հասանելի է նաև www.awedis.ormianie.pl կայքում:
|
|
|
03.12.2016. |
Działalnością Fundacji zainteresowali się posłowie i senatorowie z Polsko-Armeńskiej Grupy Parlamentarnej, którzy odwiedzili siedzibę Fundacji 1 grudnia 2016 roku:
poseł Tadeusz Woźniak (przewodniczący), senator Kazimierz Kleina (wiceprzewodniczący) i posłowie: Antoni Duda, Krzysztof Ostrowski oraz Andrzej Matusiewicz. Zaproszenie na spotkanie przyjął również Edward Mier-Jędrzejowicz, przedstawiciel mniejszości ormiańskiej w Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych.
Prezes Fundacji, Jan Abgarowicz, przedstawił różnorodne dziedziny pracy swego zespołu i zaprezentował kilka z cennych obiektów przechowywanych w Archiwum Polskich Ormian, nad którym pieczę sprawuje Fundacja. Spore wrażenie zrobił 12-metrowej długości wydruk drzewa genealogicznego obejmującego siedem pokoleń Ormian wywodzących się od Stefana Roszki. Podane na zakończenie wizyty przysmaki ormiańskie spotkały się także z uznaniem gości. Paralmentarzyści otrzymali po kilka publikacji wydanych przez Fundację. Goście zrewanżowali się akwarelą przedstawiającą gmach Sejmu RP.
Na zdjęciu od prawej: Edward Mier-Jędrzejowicz, Maria Ohanowicz-Tarasiuk, Antoni Duda, Krystyna Ohanowicz-Adamska, Kazimierz Kleina, Andrzej Matusiewicz, Tadeusz Woźniak, Jan Abgarowicz, Krzysztof Ostrowski, Wiola Khondkarian, Hanna Kopczyńska-Kłos. Fot. Monika Agopsowicz
mag
|
|
|
09.11.2016. |
|
Udostępniamy zebraną przez nas informację na temat dostępności szematyzmów Kościoła ormiańskokatolickiego w Polsce z lat 1843-1941. Mamy nadzieję, że ułatwi ona korzystanie z tych źródeł informacji zarówno naukowcom, jak i historykom-pasjonatom. Chcielibyśmy już w 2017 roku zindeksować pierwszą część (15) tych tych szematyzmów pod kątem nazwisk osób duchownych i nazw geograficznych, i udostępnić je w nowej wyszukiwarce w Wirtualnym Archiwum Polskich Ormian (WAPO). Niezależnie od tego planujemy systematycznie digitalizować te szematyzmy i również zamieszczać je w WAPO.
Informacja dostępna również na stronie www.skarbnica.ormianie.pl
Zespół Fundacji Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich
|
|
|
25.10.2016. |
|
|
|
13.10.2016. |
|
Լույս է տեսել «Աւետիսի» քսանութերորդ աշնանային համարը: Խմբագրական կազմի ուղերձում ասված է.
«Աւետիսի» վերջին համարների առաջին էջերը հիմնականում նվիրված էին տարատեսակ հոբելյաններին: Անցյալ տարի դա հայոց ցեղասպանության հարյուրերորդ տարելիցն էր: Անդրադարձանք նաև լեհահայոց կազմակերպությունների համար կարևոր հոբելյաններին, մասնավորապես՝ 2015 թ.-ին նշվող Կրակովի Հայ մշակութային ընկերության 25-ամյակին, ինչպես նաև սույն տարում Լեհահայոց մշակույթի եւ ժառանգության հիմնարկության տասնամյակին: Վերջինիս նախաձեռնություններից մեկն էլ հանդիսանում է սույն պարբերականը: Սակայն եթե առանձնացնելու լինենք 2016 թ.-ի որևէ մեկ հոբելյան, որը կարևոր լիներ համայն հայության համար, ապա դա անշուշտ Հայաստանի Հանրապետության անկախության 25-ամյակն է:
Լեհաստանում յուրաքանչյուր աշակերտ գիտի «անազատության 123 տարիներ» խորհրդանշական թիվը, որը թեև ոչ ամբողջությամբ է համապատասխանում իրականությանը, սակայն հիշողության մեջ մնացել է որպես XVIII դարի վերջից մինչև XX դարի սկիզբը լեհական պետականության բացակայության երկարատև շրջանի վերաբերյալ փոխաբերական ձևակերպում: Հայերի պարագայում պետականության բացակայության նույնիսկ 123 տարիներն աննշան թիվ են, քանի որ XX դարից առաջ գոյություն ունեցած վերջին անկախ պետականությունը անկում էր ապրել դեռևս 1375 թ.-ին: Ընդ որում այդ պետականությունը ձևավորվել էր բուն հայկական հողերից դուրս՝ Կիլիկյան Հայաստանում: Հայկական լեռնաշխարհում պետականության բացակայությունը շատ ավելի երկար է տևել: Անգամ որպես ելակետ ընդունելով XIV դարը՝ այդ բացակայությունը հաշվվում է ավելի քան 600 տարի՝ նախքան կձևավորվեր Հայաստանի անկախ հանրապետությունը իր ներկայիս սահմաններով (հաշվի ենք առնում նաև Հայաստանի առաջին հանրապետությունը, որը գոյատևեց միայն 1918-1920թթ. ընթացքում): Հարցն այս տեսանկյունից դիտարկելով՝ կարող ենք պատկերացում կազմել այն մասին թե որոշ ազգերի համար որքան թանկ է անկախությունը: Թող որ այդ երկար սպասված անկախությունն օգտագործվի ի նպաստ քաղաքացիների բարեկեցության, այլ ոչ թե լինի սոսկ դատարկ կարգախոս:
Հրավիրում ենք ընթերցանության: «Աւետիսի» քսանութերորդ համարը հասանելի է նաև www.awedis.ormianie.pl կայքում:
|
|
|
11.09.2016. |
|
Trwa indeksacja ksiąg metrykalnych i zapowiedzi z zasobu Archiwum Polskich Ormian oraz zasobów innych archiwów.
Dzieki dofinansowaniu ze środków Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Fundacja Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich realizuje kolejne prace indeksacyjne, genealogiczne i historyczne.
W ramach projektu zostały zindeksowane dwie księgi metrykalne pochodzące z dawnych parafii ormiańkokatolickich na Kresach: księga chrztów 1783-1834 z parafii w Stanisławowie oraz księga zapowiedzi 1861-1915 z parafii w Czerniowcach. Indeksy ksiąg zostały zamieszczone w wyszukiwarce Wirtualnym Archiwum Polskich Ormian w zakładce Księgi metrykalne. Księga zapowiedzi z Czerniowiec jest pierwszą zindeksowaną księgą z tej parafii. Do każdego rekordu indeksu dołączony został odpowiedni fragment cyfrowy księgi, tak, że każdy użytkownik może osobiście zapoznać się z oryginałem wpisu. Zweryfikowano także indeksy kilku ksiąg pochodzących ze Stanisławowa, dodając w indeksach trankrypcję oryginalnych tekstów łacińskich, które obecnie pojawiają się w wyszukiwarce obok tłumaczenia na jezyk polski.
Budujemy drzewa genealogiczne trzech rodów ormiańskich: Romaszkanów, Krzysztofowiczów i Jakubowiczów, zamieszczając w drzewach, w miarę możliwości, odnalezione informacje, ciekawostki historyczne i fotografie, które niebawem ukażą się na stronie www.skarbnica.ormianie.pl.
Poszukiwania genealogiczne są otwarte dla każdego. Nasze drzewa są tylko początkiem wielkiej ormiańskiej układanki genealogicznej, dlatego liczymy na Państwa pomoc i zapraszamy do współpracy.
|
|
|
16.07.2016. |
Լույս է տեսել «Աւետիսի» քսանյոթերորդ ամառային համարը: Խմբագրական կազմի ուղերձում ասված է.
Նախորդ տարի Կրակովի Հայ մշակութային ընկերության հիմնադրման 25-ամյակի միջոցառումներից հետո այս անգամ Լեհաստանի հայ համայնքի համար հերթական կարևոր իրադարձությունը վերաբերում է տասը տարի առաջ ստեղծված, Վարշավայում գործող Լեհահայոց մշակույթի եւ ժառանգության հիմնարկությանը: Հիմնադրամը, որի շնորհիվ լույս է տեսնում այդ թվում սույն պարբերականը, մի զարգացող մշակութային միջավայր է, որը բազմաթիվ ոլորտներում իրականացնում է հայկական ժառանգության և հայերի մասին տեղեկության խթանմանն ուղղված ծրագրեր: Հիմնարկությունը համախմբում է այնպիսի անձանց, որոնք, հաճախ բացարձակապես անշահախնդիր, ներգրավված են լեհահայոց նյութական ժառանգության պաշտպանության և արխիվացման, հրատարակությունների թողարկման, միջոցառումների կազմակերպման և այլ բնագավառներում: Հիմնադրամն իր տասնամյա գործունեության շնորհիվ էապես նպաստել է Լեհաստանում Հայաստանի և հայերի մասին տեղեկացվածության աճին: Այդ մասին կարելի է դատել ծանոթանալով XXI դարի սկզբի անգամ գիտական գրականությանը, և համեմատելով այն հետազոտությունների ներկա վիճակի և շարքային լեհերի՝ այդ թեմայի վերաբերյալ ունեցած գիտելիքների հետ: Մենք սա մեծ առաջընթաց ենք համարում, որն արդյունք է ինչպես Լեհահայոց մշակույթի և ժառանգության հիմնարկության, այնպես էլ Լեհաստանում գործող հայկական այլ կազմակերպությունների, գիտնականների, հասարակական գործիչների, շարքային և բարի կամքի տեր բազմաթիվ մարդկանց տքնաջան աշխատանքի: Սրտանց մաղթում ենք հաջորդ տասնամյակների բեղմնավոր աշխատանք:
Հրավիրում ենք ընթերցանության: «Աւետիսի» քսանյոթերորդ համարը հասանելի է նաև www.awedis.ormianie.pl կայքում:
|
|
|
17.05.2016. |
|
Տաս տարի առաջ՝ 2006 թ. ապրիլի 13-ին, Վարշավայում հիմնադրվեց Լեհահայոց մշակույթի և ժառանգության հիմնադրամը. կազմակերպություն, որի շնորհիվ հնարավոր եղավ փրկել բարձիթողի վիճակում գտնվող լեհահայոց ժառանգությունը։
2005 թվականին մի խումբ լեհահայերի նվիրվածության և համապատասխան քայլեր ձեռնարկելու շնորհիվ հաջողվեց Պարադիժից Գդանսկ և Վարշավա տեղափոխել լեհահայոց ժառանգությունը՝ անտիկ ձեռագրեր և արվեստի գործեր, որոնք հիմնականում պատկանել էին լեհական Կրեսների հայկական եկեղեցիներին։ Այդ ամենը ստանալու համար գործադրված ջանքերը ամիսներ տևեցին և, անկասկած, դրան պետք է առանձին անդրադառնալ՝ որպես պատմամշակութային ժառանգության մասին հոգածության ու մարդկային նվիրվածության օրինակելի դրսևորում։ Պետք է նշել, որ այդ ջանքերն ուղղված էին ոչ միայն հայ փոքրամասնության ժառանգությունը փրկելուն, այլև՝ համալեհական։ Հայտնի չէ, թե ինչ կարող էր պատահել այդ գրքերի, հագուստների, նկարների, եկեղեցական պարագաների և այլ արժեքավոր իրերի հետ, եթե չլիներ այդ խմբի գործուն միջամտությունը։ Բարեբախտաբար ոչ մի անվերականգնելի վնաս չարձանագրվեց, իսկ համատեղ գործադրված ջանքերը լեհահայերի համար ազդակ հանդիսացավ, որ համապատասխան կազմակերպություն ստեղծելու կարիք կա, որը կզբաղվի լեհահայոց ժառանգությամբ և վտանգված մշակութային հուշարձաններով։
Քանի որ լեհահայոց վերոհիշյալ ժառանգությունը Հայ կաթողիկե եկեղեցու սեփականությունն է հանդիսանում, լեհահայերը խնդրանքով դիմեցին Հայ կաթողիկե եկեղեցու առաջնորդ կարդինալ Գլեմպին, ով ընդառաջեց այդ խնդրանքին։ Այդպիսով, 2006 թ. Լեհահայոց մշակույթի և ժառանգության հիմնադրամը ստանձնեց լեհահայոց ժառանգության պահպանության պարտականությունը։ Կարդինալ Կազիմեժ Նիչը, ով 2007 թ. ԼՄևԺՀ հիմնադիր է, դարձավ Հայ կաթողիկե եկեղեցու առաջնորդ և մինչ օրս շարունակում է այդ գործը։ Հենց սկզբից կանոնադրությամբ սահմանվեցին Հիմնադրամի գլխավոր նպատակները. Ռեչպոսպոլիտայի Կրեսների ժառանգության պահպանություն՝ հատուկ ուշադրության դարձնելով լեհահայոց ժառանգությանը, Ռեչպոսպոլիտայի Կրեսների մշակույթի և պատմության տարածում՝ հատուկ ուշադրության դարձնելով լեհահայոց պատմությանը և մշակույթին։
Հիմնադրամի գործունեությունը մի ուրույն պատմություն է հայ հասարակության անդամների անշահախնդիր աշխատանքի և նվիրվածության մասին։ Մարդկանց, ում համար կարևոր է լեհահայոց ժառանգության պահպանությունը, հաշվառումը և հանրայնացումը։ Իհարկե, այդ առաջադրանքը հաջողություն չէր ունենա առանց արխիվների պահպանությամբ զբաղվող համապատասխան մասնագետների ներգրավման։ Նրանց տասը տարվա աշխատանքը նույնպես արժանի է առանձին անդրադարձի, իսկ մինչ այդ առավել հետաքրքրասերները կարող են ընթերցել Հիմնադրամի տարեկան հաշվետվությունները, որոնք հասանելի են հետևյալ հասցեով՝ dziedzictwo.ormianie.pl/Sprawozdania_roczne։ Պետք է շեշտել, որ Հիմնադրամը չի սահմանափակվել միայն գրքերի հավաքմամբ, վերականգնմամբ ու պահպանմամբ, այլև կազմակերպել է բազմաթիվ գիտաժողովներ ու ցուցահանդեսներ, իրականացրել է բազմազան ծրագրեր և հրատարակություններ, այդ թվում այս թերթը (սկսած 2009 թվականից)։ Հետևաբար, հիմնադրամի տասնամյակը զուտ տարելից չէր, այլ շնորհակալություն էր բոլորին, ովքեր իրենց լուման էին ներդրել լեհահայոց ժառանգության պահպանության և լեհահայոց մշակույթի տարածման գործում։
Գլխավոր միջոցառումը տեղի ունեցավ մայիսի 14-ին՝ Վարշավայում։ Սկզբում քահանա պրոֆ. Յուզեֆ Նաումովիչը Կրակովյան Պրեդմեստյե փողոցում գտնվող եկեղեցում պատարագ մատուցեց հայ կաթողիկե եկեղեցու ծիսակարգով՝ Յակուբ Կոպչինսկու, Յակուբ Շիշկոյի և Քշիշտոֆ Յաբլոնկայի մասնակցությամբ։ Այնուհետև, միջոցառումը տեղափոխվեց Կարովա փողոցի վրա տեղակայված «Պատմության հետ հանդիպման տուն», որտեղ հյուրերին դիմավորեց ՊՀՀՏ տնօրեն Պիոտր Յակուբովսկին։ Հիմնադրամի ղեկավար Յան Աբգարովիչը նույնպես ողջունեց ներկաներին, իսկ խորհրդի նախագահ պրոֆ. Քշիշտոֆ Ստոպկան, օգտվելով առիթից, Հիմնադրամի աշխատանքային խմբի անունից պատվոգիր հանձնեց Հիմնադրամի ղեկավարին։ Որից հետո ելույթ ունեցավ Հայաստանի դեսպան Էդգար Ղազարյանը, ով հատուկ նամակով՝ հայերենով, շնորհավորեց Հիմնադրամի ղեկավարությանը և աշխատակիցներին։ Դեսպանի խոսքից հետո Մազովեցկե վոյևոդության Մշակույթի և զբոսաշրջության բաժնի տնօրեն Պավել Ցուկրովսկին հանդես գալով որպես Մազովեցկե վոյևոդության Մարշալեկի ներկայացուցիչ, հանձնեց թվով տաս պատվոգիր՝ Էվա Աբգարովիչին (Հիմնադրամի առաջին նախագահին 2006-2012 թթ.), Մոնիկա Ագոպսովիչին և Վլադիսլավ Դենցային, քհն Ցեզարի Աննուշևիչին, Արմեն Արտվիխին, Էլժբիետա Լիսակովսկային, Փիրուզա Մնացականյանին, Ռոմանա Օբրոցկային, Քրիստինա Օհանովիչ-Ադամսկային, պրոֆ. Քշիշտոֆ Ստոպկային և դոկտոր Անդժեյ Զիեմբային։ Այնուհետև, Պետական արխիվների գլխավոր տնօրեն դ-ր Վոյչեխ Վոզնիակը մեծ ջերմությամբ և բարեկամությամբ անդրադարձավ Հիմնադրամի ընթացիկ համագործակցությանը Ազգային թվայնացված արխիվի հետ։ Նա սիրով ընդունեց Հիմնադրամի խնդրանքը, որն ուղղված էր NDAP կայքում (www.szukajwarchiwach.pl) Հիմնադրամի առաջին թվայնացումները տեղադրելուն։ Հաճելի անակնկալ էր Գդանսկի Հայերի Միության ղեկավար Գագիկ Պարսամյանի ելույթը, ով, Հայաստանից ուղիղ միջոցառմանը գալով, բերել էր Մատենադարանի տնօրենի շնորհավորական նամակը, և մաղթանքներ փոխանցեց Գդանսկի հայերի անունից։ Հյուրերի թվում էին նաև (ըստ այբբենական հերթականության)՝ քհն դ-ր Յանուշ Բոձոնը (Վարշավայի կուրիայի առաջնորդը), Յան Մալինսկին (Վարշավայի համալսարանի Արևելյան Եվրոպայի ինստիտուտի տնօրենը), Էդվարդ Միեր-Ենջեյովիչը (լեհահայոց համայնքի ներկայացուցիչը Լեհաստանի Սեյմում), Մալգոժատա Նաիսկան (Վարշավայի Մշակույթի տան փոխտնօրենը), Հաննա Ստաշևսկան (Մշակույթի և ազգային ժառանգության նախարարության Արխիվների բաժնի պետը)։
Հաննա Կոպչինսկա-Կլոսի և Քրիստինա Իսկրայի կողմից ներկայացված հրապարակումների սեղանին կարելի էր գտնել Հիմնադրամի տասնամյակի առիթով լույս տեսած մոտ 280 էջանոց պատկերազարդ ժողովածուն՝ Լեհահայեր. Մշակույթ և ժառանգություն։ Դ-ր Ա. Զիեմբայի խմբագրությամբ ժողովված սկզբնաղբյուր հանդիսացող նյութեր՝ հատուկ Լեհահայոց մշակույթի և ժառանգության հիմնադրամի տոնի կապակցությամբ։ Գիրքը հանրությանը ներկայացրեց Մոնիկա Ագոպսովիչը, որի ժամանակ ի քանի խոսք ասաց նաև Հիմնադրամի մասին. «Հոբելյարն ընդամենը տասը տարեկան է, բայց երազում էր, որ այնպիսի նվեր ստանա, ինչպիսին ստանում է արժանավոր հոբելյարը գիտական աշխարհից։ Սովորության համաձայն այդպիսի նվեր է հանդիսանում գիտական հրապարակումը, որը լույս է տեսել իր տոնի առթիվ և իր սրտին մոտ»։ Այդ երազանքն իրականացրեց դ-ր Անդժեյ Զիեմբան՝ Յագելոնյան համալսարանի Մշակութային մարդաբանության և էթնոլոգիայի ինստիտուտի Էթնիկ հարաբերությունների բաժնի տնօրենը, ով նաև հանդիսանում է Լեհական գիտելիքների ակադեմիայի Արևելաեվրոպական հանձնաժողովի քարտուղար։ Հեղինակը հավաքել է հոդվածները, խմբագրել է ամբողջը և գտել է ֆինանսական միջոցների մեծ մասը՝ այն հրապարակելու համար։ Տասնմեկ ղինակներ գիտական հոդվածներ են գրել՝ դրա համար հոնորար չպահանջելով, այնպես, ինչպես խմբագիրը։ Իսկ գրաֆիկական պատկերն ու տպագրության պատրաստության աշխատանքներն իրականացրել է Մոնիկա Սուտրիկը։
Հրապարակված ժողովածուն ներկայացնելուց քիչ անց Հիմնադրամի տաս տարվա գործունեության վերաբերյալ մանրակրկիտ պատրաստված ցուցադրություն ունեցավ Հիմնադրամի խորհրդի անդամ Մարիա Օհանովիչ-Տարասիուկը։ Այդ ցուցադրությունը հասանելի է Հիմնադրամի կայքում (dziedzictwo.ormianie.pl/Dotychczasowa_dzialalnosc)։ Հաջորդը Կելցեի Ազգային պատկերասրահի աշխատակից Պավել Գժեշիկի բացառիկ հետաքրքիր ելույթն էր՝ լեհահայերի և Հայաստանի պատմության վերաբերյալ։ Պավել Գժեշիկից հետո հայերի ու Հիմնադրամի հասցեին ջերմ խոսքեր հղեց կարդինալ Կազիմեժ Նիչը։ Հավաքվածներին հատուկ ուրախություն պարգևեց Արմեն Արտվիխի պարգևատրման արարողությունը։ Ա. Արտվիխը Հիմնադրամի երկարամյա ու վաստակաշատ գործիչներից է, ով մինչև 2014 թ. եղել է «Ավետիսի» գլխավոր խմբագիրը։ Արմեն Արտվիխին Ոսկե Խաչ շքանշանը հանձնեց Մազովեցկեի փոխվոյևոդա Սիլվեստր Դոմբրովսկին։ Լեհահայ համայնքին նվիրված բազմամյա և ծանր աշխատանքի համար երախտագիտության և հարգանքի խոսքեր ասաց պրոֆ. Քշիշտոֆ Ստոպկան՝ նրան հանձնելով լեհահայ համայնքի նշանակալի անձանց կողմից Լեհաստանի նախագահին ուղղված պարգևատրման սատարման նամակը։ Միջոցառման վերջին երեք կետերն էին. Հիմնադրամի վերջերս հրապարակած եզակի քարտեզի «Հայերը Լեհական թագավորությունում և Լիտվայի Մեծ իշխանությունում XVI–XVIII դդ» ցուցադրություն էր, Հիմնադրամի կայքում լեհահայերի թվային արխիվի հասանելիության մասին տեղեկատվությունն էր և Հիմնադրամի նախագահ Յան Աբգարովիչի շնորհակալական խոսքն էր՝ ուղղված հիմնադրամի բարերարներին։ Որպես նման բարերարի օրինակ հանդիսացավ Բոգդան Դոնիգևիչը, ով Հիմնադրամին էր փոխանցել իր հոր՝ Ստանիսլավի և քհն Դիոնիզի Կայետանովիչի ժառանգությունը, ուստի և ստացավ այդ իրերի մանրակրկիտ գույքացանկը՝ որպես հիշատակ։ Միջոցառմանը մասնակցելու համար եկել էին Հիմնադրամի բարեկամներ՝ Բեռլինից, Գդանսկից, Գլիվիցեից, Գրայևոյից, Կատովիցեից, Կելցեից, Կրակովից, Շլոնսկի Օբորնիկից, Ժեշովից և Վրոցլավից։ Միջոցառումը չէր կարող անցնել առանց ընդհանուր լուսանկարի և Վիոլա Խոնդկարյանի հայկական ուտեստների։ ՊՀՀՏ-ում միջոցառման ավարտից հետո Պավել Գժեշիկը, ով նաև Վարշավայի գիտակ էքսկուրսավար է, հյուրերին ներկայացրեց հայոց ներկայության հետքերը Վարշավայի Հին քաղաքում, որն ավարտվեց Սբ. Յացեկի դոմինիկյան եկեղեցու հայկական ցուցատախտակի մոտ։ Արժե նշել, որ միջոցառման ոչ պաշտոնական հատվածում տեղ էին գտել նաև Ռոմանա Օբրոցկայի և Մարիա Օհանովիչ-Տարասիուկի հայկական թխվածքները։ Հիմնադրամը ստացել է բազմաթիվ շնորհավորական նամակներ։ Որոնց է միանում նաև «Ավետիս» թերթի անձնակազմը։ Մաղթում ենք հաջորդ տասը ու ինչու չէ հարյուր տասը բեղմնավոր տարի։
Մոնիկա Ագոպսովիչ, Յակուբ Կոպչինսկի, Մարիա Օհանովիչ-Տարասիուկ, fot.: Danek Deńca, Maria Staszałek, Tomasz Świątek
Jest to ormiańskie tłumaczenie artykułu, który ukazał się w "Awedisie" nr 27
|
| |
|
|
02.02.2016. |
|
Opublikowaliśmy sprawozdanie roczne za 2015 rok z naszej działalności . Zachęcamy do zapoznania się z nim.
Zarząd Fundacji Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich
|
|
|
18.01.2016. |
|
Տարեվերջին լույս տեսավ «Աւետիսի» քսանհինգերորդ ձմեռային համարը: Խմբագրական կազմի ուղերձում ասված է.
«Աւետիսի» քսանհինգերորդ ձմեռային համարը եզրափակում է 2015 թվականը՝ Օսմանյան կայսրությունում Հայոց ցեղասպանության հարյուրամյա տարելիցի միջոցառումները: Այս ամբողջ ընթացքում մեր ամսագրի տիտղոսաթերթին պատկերված էր 100-րդ տարելիցի միջոցառումների պաշտոնական խորհրդանիշ անմոռուկը: Անցնող տարին բացառիկ էր հարուստ միջոցառումներով, որոնք, անշուշտ, նպաստեցին 20-րդ դարի առաջին ցեղասպանության իրազեկությանը: Հնարավոր չէ նշել ոգեկոչման տարելիցի հետ կապված բոլոր իրադարձությունները, նույնիսկ այն միջոցառումները, որոնք տեղի ունեցան Լեհաստանում: Լեհ-հայկական միջոցառումներն ամփոփելու որոշակի առիթ կարելի է դիտարկել դեկտեմբերի 12-ին ՀՀ դեսպան Էդգար Ղազարյանի կազմակերպած հանդիպումը, որի մանրամասները նկարագրված են սույն համարի 6-7-րդ էջերում: Ի լրումն տարելիցի միջոցառումների՝ կցում ենք Վիելկի Կլեբարկ քաղաքում ցեղասպանության հիշատակման վերաբերյալ հոդված:
Հայոց ցեղասպանության տարելիցի հետ կապված միջոցառումներից բացի դեկտեմբերի սկզբին Կրակովում տեղի ունեցան առանձնահատուկ կարեւոր իրադարձություններ, որոնք վերաբերում էին երկու տարելիցերին՝ Կրակովում Երկրորդ աշխարհամարտից հետո լեհահայերի գումարած առաջին ժողովի 35-րդ եւ Հայ Մշակութային Ընկերության հիմնադրման 25-ամյակին: Այդ միջոցառումները լուսաբանված են սույն համարի 1-ի եւ 4-5-րդ էջերին: 9-րդ էջին հրապարակում ենք հայր Տադեուշ Իսակովիչ-Զալեսկու քարոզը, որը նա կարդաց կրակովյան գլխավոր միջոցառումներից հետո տեղի ունեցած կիրակնօրյա գոհաբանական պատարագին: Ինչպես նշեց հայր Իսակովիչ-Զալեսկին. «Կցանկանայի մաղթել մեր համայնքին, որ միասնական լինի: Անկախ անձնական դառնությունից փորձի գտնել այն, ինչ մեզ միավորում է, այլ ոչ թե բաժանում»: Հույս ունենք, որ այս նախադասությունը կդառնա կարգախոս Լեհաստանի բոլոր հայերի համար ինչպես նոր, այնպես էլ հետագա տարիներին:
|
|
| «« Սկիզբ « Նախորդ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Հաջորդ » Վերջ »»
| | Արդյունք :: 41 - 60 ից 189 |
|
Ներկայումս 
